အိပ္စက္ျခင္းႏွင့္ အသက္႐ႈဴရပ္ျခင္းျပႆနာ (Obstructive Sleep Apnoea)

ကၽြန္မ Sleep Disorder Unit မွာ အလုပ္သင္မဆင္းခင္တုန္းက ရထားထဲမွာ အဝလြန္တဲ့သူေတြ ရထားစီးရင္း အလြန္အမင္းအိပ္ငိုက္တာ ေလးဖင့္ၿပီး ပ်င္းရိေနတာေတြျမင္တိုင္း အလြန္စိတ္ပ်က္တတ္ပါတယ္။ သူတို႔ေတြ ဘာေၾကာင့္ အခ်ိန္ျပည့္ အပ်င္းႀကီးၿပီး အိပ္ခ်င္ေနၾကတာလဲ လို႔လည္း အၿမဲစဥ္းစားမိတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္မရဲ႕ အတန္းေဖၚတရုတ္ေလးေတြ ေက်င္းခန္းထဲေရာက္တာနဲ႔ စားပြဲေပၚမွာ ေမွာက္အိပ္တတ္တယ္။ အဲဒီ ေက်ာင္းသူ/သားေတြကေရာ ဘာေၾကာင့္ အဲေလာက္ထိ အိပ္ခ်င္ေနရတာလဲ။ ကၽြန္မေမးခြန္းေတြရဲ႕ နီးစပ္တဲ့ အေျဖကေတာ့ Obstructive Sleep Apnoea (OSA) ပါပဲ။ ျမန္မာလို သာမန္ဘာသာျပန္ရရင္ေတာ့ အိပ္တဲ့အခါမွာ အသက္ရွဴရပ္ျခင္းလို႔ပဲ ဘာသာျပန္ရမယ္ထင္တယ္။ အဲဒီ OSA ရွိတဲ့လူေတြဟာ အိပ္ေနတဲ့ အခါမွာ အသက္ရွဴႏႈန္းနဲသြားတာ ဒါမွမဟုတ္ အခ်ိန္ခဏတာမွ် အသက္မရွဴေတာ့တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

အသက္ရွဴႏႈန္းနဲရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ လည္ပင္းမွာရွိတဲ့ ႂကြက္သားေတြဟာ အိပ္ေပ်ာ္တဲ့အခါမွာ ေပ်ာ့ေျပာင္းလာၿပီး လွ်ာေနာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း အထက္ပိုင္းေနရာကို ပိတ္ဆို႔ေနပါတယ္။ ပိတ္ဆို႔မႈဟာ အပည့္အဝမဟုတ္ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ အသက္ရွဴသြင္းလိုက္တဲ့ေလဟာ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းထဲကို အနီးငယ္မွ် ဝင္ေနပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပိတ္ဆို႔ထားတဲ့ ႂကြက္သားေတြကို တိုးၿပီးဝင္ရတာေၾကာင့္ က်ယ္ေလာင္တဲ့ တုန္ခါသံထြက္လာပါတယ္။ အဲဒီအသံဟာ ကၽြန္မတို႔ ေန႔စဥ္ရင္းႏွီးေနတဲ့ ေဟာက္သံ(snoring) ပဲျဖစ္ပါတယ္။

လည္ပင္းမွာရွိတဲ့ ႂကြက္သားေတြက အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း အထက္ပိုင္းကို အျပည့္အဝပိတ္ထားလိုက္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီလူမွာ အိပ္ရင္းနဲ႔ အသက္ရွဴရပ္ျခင္းျပႆနာ (Obstructive Sleep Apnoea) ရွိတယ္လို႔ဆိုရပါမယ္။

ညအိပ္ေနတဲ့ အခါမွာ ခဏခဏအသက္ရွဴ ရပ္ရပ္သြားတာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ လိုအပ္တဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္ႏႈန္းလည္း ေလ်ာ့နည္းသြားပါတယ္။ အဲဒီလို ေအာက္ဆီဂ်င္ေလ်ာ့နည္းလာတာကို ဦးေဏွာက္ကသိတဲ့အခါမွာ ဦးေဏွာက္ထဲမွာ ရွိတဲ့ Neurons ေတြရဲ႔ ႏိႈးေဆာ္ခ်က္အရ အဲဒိလူဟာ အသက္ျပင္းျပင္းရွဴဖို႔အတြက္နိုးလာပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ တခ်ိဳ႕ sleep medicine doctor ေတြက လူနာအသက္ရွဴဖို႔ နိုးလာတာဟာ အဆုပ္ထဲမွာ ေလအျပည့္အဝမရွိလို႔ ေလမ်ားရမလားဆိုၿပီး အသက္ျပင္းျပင္းရွဴရင္းနဲ႔ လူနာနိုးလာတယ္လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ အတိအက်ကေတာ့ ကၽြန္မကိုယ္တိုင္ research လုပ္ၿပီးရင္ တင္ျပပါမယ္။ လူနာဟာ အသက္ျပင္းျပင္း ရွဴရွိဳက္လိုက္တဲ့အခါမွာ ပိတ္ဆို႔ေနတဲ့ လည္ပင္းက ႂကြက္သားေတြကို တြန္းကန္ၿပီး အဆုပ္ထဲကို ေလဝင္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလူနာ ျပန္အိပ္ေပ်ာ္သြားတာနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ သူ႔ရဲ႕လည္ပင္းက ႂကြက္သားေတြ ျပန္လည္ေပ်ာ့ေျပာင္းလာၿပီး အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း အေပၚပိုင္းကို ျပန္လည္ပိတ္ဆို႔ၿပီး လူနာဟာ ေနာက္ထပ္တစ္ဖန္ အသက္ရွဴရပ္သြားျပန္ပါတယ္။ ခုလိုမ်ိဳး အသက္ရွဴရပ္ျခင္းဟာ တစ္နာရီကို အခါ ၆၀ ထက္ပိုမ်ားေနမယဆိုရင္ အဲဒီလူနာဟာ အဆိုး႐ြားတဲ့ အဆင့္ထဲမွာပါ' ပါတယ္။

OSA ဟာ အဝလြန္တဲ့ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ (အဝမလြန္ေသာ္လည္း)တရုတ္လူမ်ိဳးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဝလြန္သူေတြရဲ႕လည္ပင္းမွာ အဆီေတြစုေနၿပီး ႂကြက္သားေတြကို ဖိထားသလိုျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ အိပ္ေပ်ာ္လို႔ လည္ပင္းႂကြက္သားေတြ ေပ်ာ့ေျပာင္းလာတာႏွင့္တၿပိဳင္နက္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း အထက္ပိုင္းေနရာကို ပိတ္ဆို႔ထားသလိုျဖစ္ၿပီး အသက္ရွဴေပမယ့္ အဆုပ္ထဲေလမဝင္ပဲ ျဖစ္ေနပါေတာ့တယ္။

တရုတ္လူမ်ိဳးေတြကေတာ့ ေမြးရာပါ ခႏၶာကိုယ္ဖြဲ႔စည္းပံုအရ လည္ေခ်ာင္းဝက်ဥ္းေျမာင္းျခင္းေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ပိန္ပိန္ေလးနဲ႔ ေဟာက္သံက်ယ္ႀကီး ထြက္တတ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ဆိုရင္ OSA ပါျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ညအိပ္တိုင္းမွာ အသက္ရွဴရပ္ျခင္းဟာ အႀကိမ္ေပါင္းမ်ာစြာျဖစ္တတ္တာေၾကာင့္ အဲဒီျပႆနာမ်ိဳးရွိတဲ့လူဟာ ညဘက္မွာ အိပ္ေရးမဝပဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ မနက္မိုးလင္းလို႔ အိပ္ရာထရင္လည္း ႏံုးခ်ိၿပီး အိပ္ေရးမဝသလို၊ မလန္းဆန္းသလို၊ ျဖစ္ေနပါတယ္။ တခ်ိန္လံုးထိုင္းမွိဳင္းၿပီး အၿမဲအိပ္ငိုက္ေနတတ္ပါတယ္။ အိပ္စက္ျခင္းႏွင့္ အသက္႐ႈဴရပ္ျခင္းျပႆနာဟာ အိပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာသာျဖစ္တတ္တာမို႔ အဲဒီျပႆနာမ်ိဳးရွိတဲ့သူဟာ ကိုယ့္မွာ အဲဒီျပႆနာ ရွိလို႔ရွိမွန္းေတာင္ သိမွာမဟုတ္ပါဘူး။

သင္ဟာ အဝလြန္ၿပီး ညဘက္လည္း အရမ္းေဟာက္တတ္တယ္၊ မနက္ဘက္အိပ္ရာက နိုးလာရင္လည္း အိပ္ေရးမဝ, မလန္းဆန္းဘဲ အၿမဲအိပ္ငိုက္ေနတတ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ သင့္မွာလည္း Obstructive Sleep Apnoea ရွိေနနိုင္ပါတယ္။

အဲဒီျပႆနာရဲ႔ ကုသနည္းကိုေတာ့ ေနာက္ပို႔စ္ေတြမွာ ဆက္လက္ေဖာ္ျပေပးပါမယ္။

ကၽြန္မလက္ရွိ အလုပ္လုပ္ေနေသာ Sleep Disorder Unit မွ လုပ္ငန္းအေတြ႔အႀကံဳႏွင့္ ဒီအင္တာနက္စာမ်က္ႏွာကို ကိုးကားေရးသားပါသည္။

(ေမစနိုး)